Nadwrażliwość zębów – skąd ten problem i jak się go pozbyć?

Czy poczuliście kiedyś ostry, przeszywający ból zębów po zatopieniu ich w zimnych lodach albo łyku schłodzonego napoju? Nie jest to najprzyjemniejsze uczucie. A teraz wyobraźcie sobie, że ktoś ma takie dolegliwości przy każdym posiłku, a nawet podczas oddychania zimnym powietrzem.

Problem który opisałam to nadwrażliwość zębów i może on prędzej czy później dotknąć każdego z Was. Z nadwrażliwością spotykają się zarówno kobiety, jak mężczyźni, osoby młode, w średnim i starszym wieku. Dlatego warto wiedzieć, skąd nadwrażliwość się bierze i jak sobie z nią można poradzić.

Kanaliki zębinowe

Żeby zrozumieć problem nadwrażliwości, musimy zrobić sobie małe powtórzenie z anatomii zęba i omówić dlaczego zęby reagują na ból. Górna część zęba, wystająca ponad dziąsło, to korona. Jest ona przykryta przez szkliwo – najtwardszą tkankę w ludzkim organizmie. Warstwa pod szkliwem to zębina, stanowi zrąb zęba. Przez zębinę przechodzą kanaliki, w których (w dużym uproszczeniu) znajdują się zakończenia nerwowe odbierające bodźce.

Problemy bólowe zaczynają się wtedy, gdy dojdzie do odsłonięcia zębiny, a może się to stać z powodu:

• próchnicy
• urazu zęba
• nieszczelnego wypełnienia zęba
• ubytków niepróchnicowego pochodzenia:
  • erozja szkliwa:
    • od kwasów pochodzenia wewnętrznego – kwas żołądkowy pojawiający się w jamie ustnej w wyniku refluksu czy przy przewlekłych wymiotach
    • od kwasów pochodzenia zewnętrznego – soki, gazowane napoje, wino
  • abfrakcja – ubytki powstają w zębach narażonych na przeciążenia, powodujące wykruszanie się tkanki
  • abrazja – ścieranie zębów przez twarde przedmioty i preparaty ścierne: zbyt twarda szczoteczka, nieprawidłowa technika szczotkownia, nadużywanie past wybielających o wysokim RDA (czyli współczynniku ścieralności pasty)
  • atrycja – starcie zębów w wyniku ich kontaktów
• recesji (obsunięcia się) dziąseł i odsłonięcia korzenia.

Gdy zębina jest obnażona zaczyna nadmiernie odbierać różne bodźce np.: termiczne (zimne / ciepłe jedzenie oraz napoje), chemiczne (kwaśne / słodkie pokarmy oraz napoje), dotykowe (szczoteczka do zębów, nitka, narzędzie stomatologiczne). W wyniku leczenia stomatologicznego możemy pozbyć się wielu z wyżej wymienionych przyczyn bólu. Zęby z próchnicą zostaną oczyszczone i zostanie do nich założone wypełnienie. Zęby po urazach lub z ubytkami niepróchnicowymi zostaną także uzupełnione odpowiednim materiałem.

Gdy dentysta naprawi wszystkie możliwe przyczyny bólu a zęby nadal będą wrażliwe na bodźce termiczne, chemiczne, dotykowe wtedy dopiero rozpoznajemy nadwrażliwość.

Kto jest najbardziej narażony na nadwrażliwość zębów?

Jak wiele osób boryka się z nadwrażliwością? Autorzy badań są podzieleni i wskazują, że problem dotyczy od 4 do 74% populacji. Jednak wszyscy zgodnie podkreślają, że problem najczęściej dotyczy osób cierpiących na zapalenie przyzębia. Zazwyczaj dolegliwości pojawiają się u osób po 30 roku życia. Ciekawe jest to, że im osoba jest starsza, tym dolegliwości są mniejsze – to wynik zamykania kanalików zębinowych złogami mineralnymi odkładającymi się wraz z wiekiem w wyniku dojrzewania zębiny. Według badań na nadwrażliwość zębów częściej cierpią kobiety.

Najczęściej bodźcem wywołującym ból jest zimno (89,9%). W następnej kolejności przyczyną dolegliwości jest szczotkowanie zębów (38,6%), ciepło oraz słodkie pokarmy. Nadwrażliwość dotyczy zazwyczaj kłów (3) oraz zębów przedtrzonowych (4, 5). Następnie pacjenci zgłaszają dolegliwości ze strony siekaczy (1, 2), a na końcu od zębów trzonowych (6, 7). Dolegliwości w 90% dotyczą powierzchni przyszyjkowych zlokalizowanych na stronie wargowej lub językowej zęba.

Nadwrażliwość zębów a dieta

Przy problemach z nadwrażliwością bardzo duże znaczenie ma dieta. Może być ona zarówno czynnikiem pogłębiającym problem, jak i jednym z elementów terapii.

To, co przede wszystkim trzeba wiedzieć, to że przy nadwrażliwości należy unikać potraw oraz napojów o niskim pH (kwaśnych). Są to wszelkiego rodzaju soki, napoje gazowane, cytrusy, wino, które dzięki niskiemu pH rozpuszczają ząb, pogłębiając odsłonięcie kanalików. W ostatnich czasach bardzo modne są detoksy owocowe czy też picie na czczo wody z cytryną. Ważnym elementem tych diet jest picie przez słomkę, dzięki czemu kwasy omijają nasze zęby. Po kwaśnych napojach oraz pokarmach nie powinno się czyścić zębów przez ok. 30 minut. Nie zaszkodzi też przepłukać jamę ustną wodą.

Jak pozbyć się nadwrażliwości zębów?

Sposoby na walkę z nadwrażliwością możemy podzielić na domowe oraz te gabinetowe. Dobra wiadomość jest taka, że w większości przypadków te pierwsze wystarczą do wyeliminowania problemu.

Pasty do zębów znoszące nadwrażliwość to preparaty, które w swoim składzie posiadają np. substancje blokujące kanaliki zębinowe. Dzięki nim bodźce, które wywoływały reakcję bólową, nie docierają do wnętrza zęba, nadwrażliwość ustępuje. W składzie takich past znajdziecie m.in. argininę, fluorek cyny, octan strontu, węglan wapnia, fosfokrzemian wapniowo-sodowy, aminofluorek, hydroksyapatyt, kompleks CPP-ACP (czyli kompleks fosfopeptydu kazeiny i amorficznego fosforanu wapnia, ta nazwa to dla mnie zmora z czasów studiów ;)). Ponadto w preparatach na nadwrażliwość znajdziecie różne rodzaje soli zmniejszających wrażliwość zębów, np. azotan potasu, chlorek potasu.

Wszystkie pasty na nadwrażliwość będą się charakteryzowały niską ścieralnością – czyli zupełnie przeciwnie do past wybielających. Przy problemach z nadwrażliwością pasty wybielające są w ogóle zakazane! Poziom ścieralności past określają wskaźniki REA i RDA – jeżeli cierpicie na nadwrażliwość, powinniście wybrać pastę o jak najniższym parametrze. Niestety producenci past nie mają obowiązku podawać tego parametru na opakowaniu.

Pastę na nadwrażliwość można stosować w klasyczny sposób, rozprowadzając ją szczoteczką po zębach, ale także można jej małą porcję wcierać jak krem w najbardziej dokuczliwych miejscach. Przy problemach z nadwrażliwością nie powinno się pod żadnym pozorem używać twardych szczoteczek. Wybierajcie te z miękkim włosiem. Nie musicie się obawiać szczoteczek elektrycznych – ustawiajcie je na delikatny program i kontrolujcie czy nie dociskacie ich za mocno. Poza pastami do zębów do domowej walki z nadwrażliwością możecie wykorzystać płukanki znoszące nadwrażliwość.

Leczenie nadwrażliwości zębów w gabinecie stomatologicznym

Poza domowymi sposobami Wasz dentysta może wdrożyć gabinetowe sposoby walki z nadwrażliwością. Zaliczają się do nich preparaty z fluorem, argininą, węglanem wapnia, aldehydem glutarowym, szczawianami oraz systemy łączące. Do walki z nadwrażliwością stosowane są również lasery. Gdy wszystkie inne metody zawiodą, można wraz z lekarzem podjąć decyzję o założeniu wypełnienia, zabiegu periodontologicznym czy też leczeniu kanałowym.

Piśmiennictwo:

• Joanna Zielińska-Zborowska, Paulina Buczkowska-Puślecka, Anna Wędrychowicz-Welman, Marta Mrall-Wechta – Etiologia i diagnostyka nadwrażliwości zębiny – przegląd piśmiennictwa
• lek. dent. Paweł Maksymiuk, dr hab. n. med. Renata Chałas – Znoszenie nadwrażliwości zębiny w praktyce stomatologicznej

Drogi czytelniku! Jeżeli spodobał Ci się mój wpis, lub uważasz, że komuś może się przydać, będzie mi bardzo miło jeżeli go polubisz, skomentujesz i/lub podasz dalej. To dla mnie znak, że podoba Ci się moja działalność. Nic tak nie mobilizuje do dalszej pracy jak Twój głos!