Leczenie kanałowe – 9 faktów, które każdy powinien znać.

leczenie kanałowe endodotnyczne boli nfz ciąża mikroskop

Leczenie kanałowe zęba wykonywane jest, gdy dojdzie do nieodwracalnego stanu zapalnego miazgi. Gdy po krótce przypomnimy sobie budowę zęba, to wiemy, że wewnątrz zęba, pod zębiną, znajduje się przestrzeń wypełniona galaretowatą tkanką zawierającą m.in. naczynia odżywiające ząb oraz włókna nerwowe. Jest to miazga.

Miazga wypełnia komorę zęba – jamę zlokalizowaną wewnątrz korony, oraz kanały – długie i cienkie przestrzenie przebiegające wzdłuż korzeni. Miazga ma bardzo ograniczone możliwości regeneracyjne, dlatego gdy z różnych przyczyn dojdzie do wytworzenia się w niej stanu zapalnego musimy ją usunąć i odkazić pozostałą przestrzeń (przeprowadzić leczenie kanałowe).

Wraz ze stanem zapalnym pojawia się ból, który skłania nas do odwiedzenia stomatologa. Najczęstszą przyczyną takich dolegliwości jest bardzo głęboki ubytek wywołany próchnicą, który dociera do miazgi. Leczenia kanałowego mogą również wymagać zęby złamane w wyniku urazów, gdy dojdzie do obnażenia miazgi. Powodów do leczenia kanałowego może być bardzo dużo, w zasadzie co pacjent to inna historia. Mogłabym poświęcić temu tematowi cały wpis, ale dziś wolałabym się skupić na praktycznych wartościowych informacjach, które moim zdaniem każdy kto ma mieć lub MIAŁ leczenie kanałowe powinien znać.

Leczenie kanałowe – 9 faktów:

1. Leczenia kanałowego to inaczej leczenie endodontyczne.

Nazwa endodoncja wzięła się od słowa endodontium – czyli od terminu oznaczającego miazgę i zębinę. Obie te tkanki są ze sobą w bardzo ścisłej współpracy, także lecząc jednom tak na prawdę działamy na obie. Lekarz dentysta zajmujący się leczeniem kanałowym to endodonta. Oficjalna nazwa specjalizacji to stomatologia zachowawcza z endodoncją, ale szkolenie w tym zakresie lekarze mogą zdobywać na różnych kursach, zupełnie niezależnych od programu specjalizacyjnego. Inaczej mówiąc – każdy lekarz dentysta może przeprowadzić leczenie kanałowe, nie musi mieć w tym celu skończonej specjalizacji.

2. Jak wygląda leczenie kanałowe?

Leczenie kanałowe polega na dokładnym wyczyszczeniu i odkażeniu komory oraz kanałów, które zakończone jest szczelnym ich wypełnieniem oraz wytrzymałą odbudową zęba. Resztki miazgi oraz bakterie z kanałów usuwa się specjalnymi, długimi, cienkimi pilniczkami oraz różnymi płynami, które docierają tam, gdzie narzędzie nie może. Lecząc kanały często leczymy też to co znajduje się wokół korzenia. Aby skutecznie odkazić cały ząb w środku, powinno się go dobrze odizolować od reszty jamy ustnej – służy do tego koferdam. Dobrą praktyką jest także leczenie na jak najkrótszej liczbie wizyt, tak by pomiędzy spotkaniami nie doszło do ponownego zainfekowania kanałów. Ale w praktyce wygląda to tak, że niektóre zęby faktycznie leczy się „na raz”, a czasami leczenie rozkłada się na etapy. Po leczeniu kanałowym ząb przestaje być odżywiany oraz unerwiony, mówimy wtedy, że jest martwy. Może zacząć się odznaczać od innych zębów kolorem.

3. Czy leczenie kanałowe boli?

Wśród pacjentów panuje przekonanie, że leczenie kanałowe boli. Spotkałam się nawet z opiniami kilku dziewczyn, które twierdzą, że wolą rodzić dzieci niż leczyć zęby kanałowo. Wszystko to pokłosie dawnych metod leczenia, które niestety nie należały do najprzyjemniejszych. Daleko było im też do doskonałości – kanały często były niedopełnione lub w ogóle nie odnajdywane. W obecnych czasach w większości przypadków wymagających leczenia kanałowego można osiągnąć całkowitą bezbolesność, a najnieprzyjemniejszym momentem całej wizyty jest podanie znieczulenia (choć też nie zawsze). Są jednak sytuacje, gdy stan zapalny jest tak silny, że nawet znieczulenie nie chce działać. Wtedy zazwyczaj pierwsze momenty wizyty nie należą do najprzyjemniejszych, ale potem reszta leczenia już odbywa się bez problemów.

4. Leczenie kanałowe pod mikroskopem

W ciągu ostatnich lat w gabinetach pojawiły się sprzęty, które nie śniły się stomatologom jeszcze 15 lat temu. Pomagają one precyzyjnie opracować ząb do samego wierzchołka, bez pominięcia dodatkowych kanałów. Optymalizują one czas leczenia oraz zwiększają odsetek skuteczności. Pomocnikami dentysty przy leczeniu kanałowym są:

  • RTG przy fotelu (gdzie nie trzeba odsyłać pacjenta do pracowni poza gabinetem) zdjęcie można wykonać i zinterpretować od razu na wizycie;
  • tomografia stożkowa (CBCT) dzięki której możemy obejrzeć ząb w trzech wymiarach milimetr po milimetrze;
  • znieczulenia komputerowe minimalizujące dyskomfort związany z podawaniem znieczulenia;
  • endometry, które bardzo dokładnie mierzą jak długi jest kanał,
  • endosilniki wypierające opracowywanie narzędziami ręcznymi na rzecz maszyn,
  • mikroskopy oraz lupy powiększające pole zabiegowe, pomagają na prawdę dokładne opracować ząb bez pominięcia najcieńszych kanalików.
  • narzędzia ultradźwiękowe, które mają zastosowanie na każdym etapie leczenia endodontycznego,
  • udoskonalone systemy do wypełniania kanałów ciepłą gutaperką

5. Ile ząb ma kanałów?

Dzięki wspomnianym w poprzednim punkcie mikroskopom oraz tomografii stożkowej (CBCT) dentyści mogli dokładnie poznać anatomię zębów. Na chwilę obecną wiemy, że niemal każdy ząb może mieć więcej niż jeden kanał. Kanały mogą się ze sobą łączyć, rozdzielać, krzyżować. Mogą być połączone innymi mniejszymi kanałami w skomplikowanym systemie. Przykładowo górna 6 – do całkiem niedawna uważano że to ząb, który ma 3 kanały. Obecne szacuje się, żę od 50 do 90% osób ma w pierwszym, górnym, trzonowcu szczęki 4 kanały (albo i więcej)! Dzięki pracy w powiększeniu kanały dodatkowe są coraz częściej odnajdywane i prawidłowo opracowywane. W wyniku tego działania coraz mniej zębów po leczeniu kanałowym wymaga ponownej interwencji.

6. Ponowne leczenie kanałowe

Ponowne leczenie kanałowe – przez stomatologów zwane w skrócie  „re-endo” to sytuacja gdy z różnych przyczyn ponownie musimy otworzyć i leczyć kanałowo ząb. Przyczyną bólu może być np. stan zapalny miazgi pozostawionej w kanale dodatkowym  lub niegojąca się zmiana okołowierzchołkowa. Konieczność ponownego leczenia kanałowego wymaga szczególnie dokładnej diagnostyki: wykonania tomografii stożkowej (CBCT), leczenia w powiększeniu (mikroskop), najlepiej przez wprawionego endodontę. Warto pamiętać, że zakończone leczenie kanałowe powinno być co kilka lat kontrolowane radiologicznie (pierwszy raz ok. 6 miesięcy od leczenia). To badanie pozwoli wykryć ewentualne nieprawidłowości stosunkowo wcześnie, zanim zaczną boleśnie dokuczać. Taka kontrola wykaże też, czy w tkankach wokół zęba następuje gojenie. Skoro już przy niepowodzeniach jesteśmy, warto sobie zdać sprawę, że nie każde leczenie kanałowe musi się zakończyć 100% sukcesem. W niektórych przypadkach ząb jest po prostu za bardzo zniszczony, leczenie nie przynosi pożądanych efektów.

7. Leczenie kanałowe zębów mlecznych

Mleczaki także leczy się kanałowo! Zęby mleczne, wbrew temu co myśli całkiem spora grupa osób, także są unerwione i mogą boleć. Najczęściej są to powikłania głębokiej próchnicy lub urazów. W takiej sytuacji ząb również powinien zostać przeleczony (a w przypadku odstępienia od leczenia usunięty). Leczenie kanałowe mleczaków różni się od leczenia zębów stałych przede wszystkim tym, że nie wypełnia się kanałów. Jest to związane z tym, że korzenie zębów mlecznych się resorbują (znikają – wiąże się to z wymianą zębów mlecznych na stałe), a wypełniacz w kanale mógłby ten proces zaburzyć.

8. Leczenie kanałowe w ciąży

Kobiety w ciąży mogą leczyć zęby kanałowo. Ostre i nieleczone stany zapalne pochodzenia zębowego mogą być przyczyną m.in. przedwczesnego porodu lub niskiej masy urodzeniowej dziecka. Gdy kobieta jest w ciąży i zaczyna ją boleć ząb, niezależnie od tego w którym jest tygodniu powinna zgłosić się do gabinetu stomatologicznego w celu leczenia lub zlikwidowania źródła bólu. Gdy istnieją ku temu wskazania można wykonać zdjęcie rentgenowskie.Można także podać znieczulenie. Wszystkie przyszłe mamy, które mają wątpliwości na temat leczenia zębów w ciąży, zapraszam do lektury TEGO wpisu.

9. Leczenie kanałowe na NFZ

NFZ refunduje leczenie kanałowe następujących zębów stałych górnych i dolnych: 1 (siekacz przyśrodkowy), 2 (siekacz boczny), 3 (kieł). Na szczególne względy mogą liczyć kobiety w ciąży, którym przysługuje darmowe leczenie kanałowe wszyskich zębów. Taki przywilej spotyka także dzieci i młodzież do 18 roku życia.


Myślę, że to kompendium endodontycznej wiedzy w dużym stopniu rozwiało Wszystkie mity dotyczące leczenia kanałowego. W obecnych czasach, przy aktualnej wiedzy i dostępnych narzędziach macie bardzo dużą szansę na skuteczne (i bezbolesne!) leczenie. Nie bójcie się zapytać swojego lekarza o to jak będzie przebiegać leczenie, ile wizyt planuje, czy trzeba będzie użyć mikroskopu. Wbrew tego co mówią inni, dentyści nie gryzą, a obustronna współpraca może przynieść tylko dobre wyniki leczenia.